खेळ मांडीयेला वाळवंटी – Khel Mandiyela Lyrics : हे संत तुकाराम महाराजांनी रचलेले अतिशय प्रेरणादायी संतवाणी आहे, ज्यात विठोबाच्या भक्तीची गोडी असणाऱ्या प्रत्येक भक्ताच्या हृदयात विशेष स्थान आहे.
या गीतात संसाराचा खेळ वाळवंटात मांडला असल्याची उपमा देण्यात आली आहे, जिथे परमेश्वराच्या भक्तीशिवाय काहीच शाश्वत नाही. या अभंगाचे संगीत महान संगीतकार श्रीनिवास खळे यांनी दिले आहे, तर लता मंगेशकरांच्या सुरील आवाजाने या गीताला एक वेगळेच भक्तिमय स्वरूप दिले आहे.
या अभंगात भूप आणि नट या दोन रागांचा सुंदर वापर करण्यात आला आहे, ज्यामुळे या गीतात भक्तीभाव अधिक खोलवर जाणवतो.
विठोबाच्या चरणी नतमस्तक होण्याची भावना आणि संसाराच्या मोहापासून मुक्त होऊन ईश्वराच्या प्रेमात बुडून जाण्याचे महत्व यातून प्रतीत होते. विठ्ठल विठ्ठल च्या गजराने भक्तजनांना विठोबाच्या भक्तीत तल्लीन होण्याची संधी मिळते.
खेळ मांडीयेला वाळवंटी लिरिक्स
खेळ मांडीयेला वाळवंटी घाई ।
नाचती वैष्णव भाईं रे ।
क्रोध अभिमान गेला पावटणी ।
एक एका लागतील पायीं रे ॥१॥गोपीचंदनउटी तुळसीच्या माळा
हार मिरविती गळां ।
टाळ मृदुंग घाई पुष्प वर्षाव ।
अनुपम्य सुखसोंहळा रे ॥२॥खेळ मांडीयेला वाळवंटी घाई ।
नाचती वैष्णव भाईं रे ॥वर्णअभिमान विसरली याती
एकएकां लोटांगणीं जाती ।
निर्मळ चित्तें जालीं नवनीतें ।
पाषाणा पाझर सुटती रे ॥३॥खेळ मांडीयेला वाळवंटी घाई ।
नाचती वैष्णव भाईं रे ॥होतो जयजयकार गर्जत अंबर
मातले हे वैष्णव वीर रे ।
तुका ह्मणे सोपी केली पायवाट ।
उतरावया भवसागर रे ॥४॥खेळ मांडीयेला वाळवंटी घाई ।
नाचती वैष्णव भाईं रे ॥
Khel Mandiyela Lyrics in Marathi
Khel Mandiyeela Valvanti Ghai
Naachati Vaishnav Bhai Re
Krodh Abhiman gela Paavatani
Ek Eka laageel payi re ॥1॥Gopichandan uti Tulsichya maala
Haar miraviti gala
Taal Mridunga ghai Pushpa varshav
Anupamya sukha sonhala re ॥2॥Khel Mandiyeela Valvanti Ghai
Naachati Vaishnav Bhai ReVarna Abhiman visarali yaati
Ek Ekaan lotangani jaati
Nirmal chitte jali navanite
Paashana paazhar sutati re ॥3॥Khel Mandiyeela Valvanti Ghai
Naachati Vaishnav Bhai ReHoto Jayjaykar garjat ambar
Matale he Vaishnav veer re
Tuka mhane Sopi keli payvaat
Utaravaya bhavsagar re ॥4॥Khel Mandiyeela Valvanti Ghai
Naachati Vaishnav Bhai Re
खेळ मांडीयेला वाळवंटी काठी या संतवाणीने संत तुकारामांच्या भक्तिभावनेची सुंदर अभिव्यक्ती केली आहे. लता मंगेशकरांच्या दिव्य आवाजात हे गीत ऐकताना मन विठ्ठल भक्तीने भारावून जाते. श्रीनिवास खळेंच्या अप्रतिम संगीताने या अभंगाला एक वेगळाच गोडवा दिला आहे, ज्यामुळे ते मनाच्या तळापर्यंत पोहोचते.
संतवाणीतून आपल्याला जीवनातील तात्पर्य समजते की संसार हा फक्त एका वाळवंटासारखा आहे आणि खऱ्या अर्थाने शाश्वत आणि सत्य हे ईश्वराच्या भक्तीतच आहे. या गीताच्या माध्यमातून विठोबाच्या चरणी प्रार्थना करताना आपण आपल्या आयुष्याची खरी दिशा शोधण्याचा प्रयत्न करू शकतो.